Taal is het gereedschap van de auteur. Die vervaardigt daarmee een literair werk. In Luister is de ambachtelijke kant van taalgebruik duidelijk aanwezig door het stilistisch vermogen van de schrijfster. Daarnaast is taal op minstens twee manieren óók een thema of motief in de roman. Marie denkt na over wat zij van Flo heeft geleerd over de relatie tussen waarnemen, vertellen en vastleggen. Een heel ander facet: zij ervaart hoe het is om de concrete taal uit je omgeving niet te begrijpen en hoe het voelt als je die taal wel machtig wordt. In deze opdracht ga je in op de verschillende aspecten van de rol die taal inneemt in de roman.

A

1. Over taal in relatie tot kijken-zien-vertellen-vastleggen zegt Marie in de Proloog (blz. 6): ‘We hebben de taal nodig om onze ogen te helpen.’ Leg in eigen woorden uit wat zij daarmee bedoelt.
2. Ben je het eens met die uitspraak of kunnen ‘jouw ogen’ ook zonder taal?

B

1. Een opvallend kenmerk van de vertelstijl in de roman is de uitvoerigheid in beschrijvingen. In welk opzicht houdt die manier van beschrijven verband met fotografie, het vak waar Marie aanvankelijk voor kiest?
2. Geef twee voorbeelden van zo’n beschrijving (vermeld daarbij ook de paginanummers) en maak duidelijk wat de schrijfster hier ‘vertelt’.
3. In hoeverre heeft deze manier van vertellen te maken met het citaat uit A1?
4. Wat is jouw oordeel over de uitspraak: ‘De roman van Bronwasser ademt eenheid in vorm en inhoud’?

C

1. De Franse taal neemt in de roman een eigen plek in. Hoe ervaart Marie die taal in het begin van haar verblijf in Parijs?
2. Zijn er in dat opzicht parallellen of juist grote verschillen met haar tijd in provinciestad A.? Leg uit.
3. Welke specifieke eigenschappen van het Frans komen in de roman naar voren?
4. Marie maakt zich het Frans eigen langs verschillende wegen. Noem er minstens drie.
5. Zou jij het ook zo doen als je in de schoenen van Marie zou staan?
6. Na verloop van tijd constateert Marie: ‘Eindelijk zwaaide de deur in de muur van taal open’ (blz. 180). Wat betekent dat praktisch voor haar?
7. En wat voor betekenis heeft dat op een dieper niveau in de verhaalwerkelijkheid? 

D

De titel van de roman heeft alles met taal te maken. Schrijf een korte tekst (ca. 100 woorden) over deze markante titel en over het verband tussen taal en titel. Maak duidelijk wat je van de keuze voor deze titel vindt.